پادکست دندانپزشکی: تاریخچه، پادکست‌های فارسی و نمونه‌های برتر انگلیسی

مروری کوتاه بر تاریخچه پادکست و گسترش آن در ایران

پادکست (Podcast) رسانه‌ای نوین برای انتشار محتوای صوتی است که اولین بار در اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی در جهان ظهور کرد. این واژه ترکیبی از iPod (پخش‌کننده موسیقی شرکت اپل) و Broadcast (پخش رادیویی) است و به نوعی رادیوی اینترنتی درخواستی اشاره دارد. پادکست‌ها به سرعت در کشورهای مختلف محبوب شدند و به شنوندگان امکان دادند محتوای مورد علاقه‌شان را هر زمان و هر کجا گوش کنند.

در ایران نیز پادکست کمی با تأخیر جای خود را باز کرد. به دلیل چالش‌های زیرساخت اینترنت در دهه ۱۳۸۰، رواج پادکست‌های فارسی به کندی پیش می‌رفت. اما از اوایل دهه ۱۳۹۰ به بعد، با بهبود دسترسی به اینترنت و گسترش گوشی‌های هوشمند، تولید و مصرف پادکست در ایران رشد چشم‌گیری یافت. اولین پادکست‌های فارسی در موضوعات عمومی و سرگرمی ظهور کردند و به تدریج مخاطبان وفاداری پیدا کردند. با گذشت زمان، تنوع موضوعی پادکست‌های ایرانی افزایش یافت و از حوزه‌های فناوری و هنر گرفته تا آموزش و علوم، محتوای شنیداری باکیفیتی به زبان فارسی تولید شد. بنابر یک گزارش در سال ۱۴۰۰، حدود ۴۲۰۰ پادکستر فارسی‌زبان شناسایی شده‌اند (هرچند همه آن‌ها فعال نیستند) ، که نشان‌دهنده گستردگی این رسانه در کشور است.

نکته قابل توجه این است که پادکست رسانه‌ای همیشه‌سبز (Evergreen) محسوب می‌شود؛ به این معنا که محتوای آن می‌تواند برای مدت طولانی معتبر و قابل استفاده بماند. برخلاف اخبار زودگذر، بسیاری از اپیزودهای پادکست آموزشی یا گفتگوهای تخصصی حتی سال‌ها پس از انتشار همچنان ارزش شنیدن دارند. این ویژگی باعث شده است که جامعه متخصصان نیز به پادکست به چشم یک منبع یادگیری مداوم نگاه کنند. به ویژه در دوران همه‌گیری کرونا، گرایش به یادگیری آنلاین و گوش‌دادن به پادکست‌ها در بین دانشجویان و متخصصان شدت گرفت و حتی پس از آن نیز ادامه یافته است.

در سال‌های اخیر در ایران، علاوه بر پادکست‌های عمومی، پادکست‌های تخصصی در حوزه‌های علمی و حرفه‌ای نیز راه‌اندازی شده‌اند. یکی از این حوزه‌های تخصصی، دندان‌پزشکی است. پادکست دندانپزشکی به عنوان رسانه‌ای آموزشی و اطلاع‌رسان برای دندان‌پزشکان و دانشجویان دندان‌پزشکی ظهور کرده است. این پادکست‌ها فرصت ارزشمندی فراهم می‌کنند تا جامعه دندان‌پزشکی به تازه‌ترین مباحث علمی، تجربیات بالینی و نکات مدیریتی مطب دسترسی داشته باشد. در ادامه این مقاله از بلاگ آکودنت آکادمی به معرفی مهم‌ترین پادکست‌های فارسی در حوزه دندان‌پزشکی و همچنین چند پادکست انگلیسی پرطرفدار در این زمینه می‌پردازیم.

معرفی پادکست‌های فارسی حوزه دندانپزشکی

در سال‌های اخیر چندین پادکست فارسی ویژه دندان‌پزشکان راه‌اندازی شده که هر کدام با سبک و رویکرد خاص خود به جنبه‌هایی از این رشته می‌پردازند. چهار نمونه شاخص این پادکست‌ها عبارت‌اند از: لیدوپاد، دنت‌کست، پریوپاد و رادیو دندان‌پزشکی. در ادامه، به طور جداگانه با هر یک از این پادکست‌ها آشنا می‌شویم و سبک، محتوای آن‌ها و مخاطبانشان را مرور می‌کنیم.

پادکست دندانپزشکی لیدوپاد (LIDOPOD)

پادکست دندانپزشکی لیدوپاد یک پادکست دندانپزشکی آموزشی است که از آذر ۱۴۰۱ به میزبانی دکتر میلاد امیری راه‌اندازی شد . دکتر امیری که جراح دندان‌پزشک و فارغ‌التحصیل دانشگاه علوم پزشکی شیراز است، این پادکست را با شعار «بی‌نیازی دندان‌پزشکان از هر دوره اندو» آغاز کرد . تمرکز لیدوپاد بر حوزه اندودانتیکس (درمان ریشه) به صورت جامع و قدم‌به‌قدم است. هدف پادکست این است که مباحث درمان ریشه از پایه تا پیشرفته را پوشش دهد تا دندان‌پزشکان عمومی بتوانند بدون نیاز به گذراندن دوره‌های متعدد، دانش عملی مورد نیاز برای درمان‌های اندو را کسب کنند.

پادکست دندانپزشکی لیدوپاد کار خود را با مجموعه اپیزودهایی درباره مبانی اندودانتیکس آغاز کرد و طی یک سال نخست بیش از ۱۷ قسمت منتشر نمود . عناوین اپیزودهای اولیه موضوعاتی مانند مدیریت کانال‌های کرو (خمیده)، روش‌های کار با فایل‌های روتاری، کاربرد اپکس‌یاب‌ها و نکات کاربردی دیگر در درمان ریشه بودند  . دکتر امیری با بیان شیوا و بالینی خود، نکات را به زبانی قابل فهم ارائه می‌کند که برای دندان‌پزشکان عمومی و دانشجویان مفید باشد. سبک پادکست ترکیبی از تدریس تئوری و انتقال تجربه‌های بالینی است. پس از تکمیل فصل مربوط به اندو، لیدوپاد وارد مباحث ترمیمی و پروتز دندان‌های درمان ریشه شده نیز شده است . برای مثال سری جدیدی درباره بازسازی پروتزی دندان‌های اندو شده با همکاری اساتید دیگر آغاز گردیده تا جنبه‌های پس از درمان ریشه (ترمیم و روکش) هم پوشش داده شود . مخاطبان لیدوپاد عمدتاً دندان‌پزشکان عمومی و دانشجویانی هستند که به دنبال تقویت مهارت‌های اندو خود هستند. این پادکست در پلتفرم‌های مختلف مانند کست‌باکس، یوتیوب و تلگرام منتشر می‌شود و مورد استقبال خوبی قرار گرفته است.

پادکست دندانپزشکی دنت‌کست (DentCast)

پادکست دندانپزشکی دنت‌کست را می‌توان قدیمی‌ترین و پرمخاطب‌ترین پادکست فعال در حوزه دندانپزشکی فارسی دانست . این پادکست از تیر ۱۳۹۸ توسط دکتر فؤاد شهابیان (متخصص پروتزهای دندانی و ایمپلنت) راه‌اندازی شد و تاکنون به طور مستمر ادامه یافته است. رویکرد دنت‌کست مرور مقالات و مباحث علمی دندان‌پزشکی، به‌ویژه در شاخه پروتزهای دندانی و ترمیمی است . دکتر شهابیان در هر قسمت یک یا چند مقالهٔ جدید یا موضوع علمی روز را انتخاب کرده و آن را به زبان ساده و کاربردی برای مخاطبان توضیح می‌دهد. این شیوه باعث می‌شود دندان‌پزشکان بتوانند در جریان تازه‌ترین دستاوردهای علمی حوزه خود قرار بگیرند، بی‌آنکه لازم باشد وقت زیادی را صرف خواندن مقالات انگلیسی کنند.

یکی از ویژگی‌های پادکست دندانپزشکی دنت‌کست، انتشار منظم و دوره‌ای آن است؛ به طوری که تقریباً هر دو هفته یک بار اپیزود جدیدی عرضه می‌شود . استمرار در تولید محتوا موجب شده که دنت‌کست تا زمان نگارش این مقاله بیش از ۱۰۰ قسمت منتشر کند  و جامعه‌ای از شنوندگان وفادار را به دست آورد. لحن دکتر شهابیان در پادکست دوستانه اما علمی است. او گاهی از تجربه‌های بالینی خود نیز برای فهم بهتر موضوع بهره می‌گیرد. مخاطبان اصلی دنت‌کست دندان‌پزشکان علاقه‌مند به مباحث علمی روز و دانشجویانی هستند که می‌خواهند دانش تئوری خود را تقویت کنند. دنت‌کست به عنوان «اولین پادکست علمی دندان‌پزشکی ایران» شناخته می‌شود و با بیش از ده‌ها هزار دنبال‌کننده، همچنان یکی از منابع پادکستی پربار برای جامعه دندان‌پزشکی کشور است.

پادکست دندانپزشکی پریوپاد (PerioPod)

پادکست دندانپزشکی پریوپاد پادکستی تخصصی در حوزه پریودانتیکس و ایمپلنت است که از بهمن ۱۴۰۱ آغاز به کار کرده و توسط دکتر نرگس شجاعی (متخصص جراحی لثه و ایمپلنت و استاد دانشگاه) تولید و اجرا می‌شود . این پادکست با هدف ارائه مباحث علمی و بالینی مرتبط با سلامت لثه، بافت‌های نگهدارنده دندان و ایمپلنت‌های دندانی به زبان فارسی شکل گرفته است. پریوپاد را می‌توان اولین پادکست دندانپزشکی فارسی متمرکز بر پریودنتولوژی دانست که تلاش می‌کند دانش این حوزه را به صورت ساختاریافته منتقل کند.

در هر قسمت از پادکست دندانپزشکی پریوپاد، یک موضوع کلیدی در زمینه لثه و ایمپلنت مورد بحث قرار می‌گیرد. برای مثال در اپیزودهای اولیه به مباحثی نظیر افزایش طول تاج (Crown Lengthening)، جینجیوکتومی با روش‌های جراحی و لیزر و انواع رویکردهای درمانی برای بهبود بافت نرم پرداخته شده است همچنین در فصل‌های بعدی به مباحث پایه و پیشرفته ایمپلنت (مانند تکنیک‌های جلوگیری از تحلیل استخوان اطراف ایمپلنت و مفاهیم کتاب “Zero Bone Loss”) اشاره شده است دکتر شجاعی با بهره‌گیری از تجربه‌ی بالینی و دانش آکادمیک خود، این مفاهیم را به شکلی بیان می‌کند که برای دندان‌پزشکان عمومی علاقمند به پریو و نیز متخصصین جوان مفید باشد. لحن پریوپاد رسمی و علمی اما قابل فهم است و تلاش می‌شود تا بین تئوری و عمل پل زده شود. تاکنون بیش از ده‌ها قسمت از این پادکست منتشر شده و مورد توجه دندان‌پزشکانی قرار گرفته که به بروز نگه داشتن دانش پریودنتال خود اهمیت می‌دهند. پریوپاد از طریق وبسایت آکودنت آکادمی، کست‌باکس و دیگر پلتفرم‌های پادکست در دسترس مخاطبان قرار دارد.

پادکست دندانپزشکی رادیو دندان‌پزشکی (رادیو دندون‌پزشکی)

پادکست دندانپزشکی رادیو دندان‌پزشکی رویکردی متفاوت نسبت به سایر پادکست‌های تخصصی دندان‌پزشکی دارد. این پادکست که توسط دکتر سعیدرضا ملکی راه‌اندازی شده ، کمتر به مباحث بالینی یا علمی روزمره می‌پردازد و بیشتر روی تجربیات، چالش‌ها و مهارت‌های حرفه‌ای دندان‌پزشکان تمرکز دارد. به بیان دیگر، رادیو دندان‌پزشکی یک پادکست در حوزه مدیریت و توسعه فردی در دندان‌پزشکی است که مفاهیم مدیریتی را با مثال‌های عینی و قابل لمس برای دندان‌پزشکان جوان ارائه می‌کند .

دکتر ملکی در ابتدای یکی از قسمت‌های معرفی پادکست خود توضیح می‌دهد که ایده ساخت رادیو دندان‌پزشکی زمانی به ذهنش رسید که مشغول مرور فراز و نشیب‌های مسیر حرفه‌ای خود – از دوران دانشجویی تا طبابت – بوده است . او به این فکر افتاد که کاش زمانی که تازه کارش را شروع می‌کرد، کسی بود که از تجربیات و اشتباهات خود برایش بگوید تا او مسیر بهتری را انتخاب کند. بر همین اساس، رادیو دندان‌پزشکی شکل گرفت تا درس‌های آموخته‌شده یک دندان‌پزشک باتجربه به نسل جوان‌تر منتقل شود، به امید اینکه آن‌ها اشتباهات مشابه را تکرار نکنند. محتوای پادکست طیف وسیعی از موضوعات را در بر می‌گیرد: از مدیریت مطب و مسائل کسب‌وکار گرفته تا تعادل کار و زندگی، ارتباط با بیمار، تصمیم‌گیری برای تخصص خواندن یا نخواندن، مهاجرت و سایر دوراهی‌هایی که دندان‌پزشکان با آن روبه‌رو می‌شوند. لحن بیان دکتر ملکی خودمانی و روایت‌گونه است و شنونده حس می‌کند پای صحبت یک دوست و همکار با تجربه نشسته است.

هدف رادیو دندان‌پزشکی این است که به‌عنوان یک مرجع قابل اعتماد برای دندان‌پزشکان جوان عمل کند و خلأ آموزشی موجود در دانشکده‌ها را در زمینه مهارت‌های نرم (مانند برقراری ارتباط، مدیریت و بازاریابی مطب) پر کند این پادکست به ویژه برای کارورزان، دانشجویان سال آخر و دندان‌پزشکان تازه‌کار توصیه می‌شود تا با شنیدن تجربه‌ها و توصیه‌های عملی، با دید بازتری وارد دنیای حرفه‌ای شوند. رادیو دندان‌پزشکی نیز در وب‌سایت اختصاصی خود و پلتفرم‌های پادکست در دسترس است و طی یکی دو سال اخیر توانسته مخاطبان قابل توجهی جذب کند.

معرفی چند پادکست دندانپزشکی انگلیسی

علاوه بر پادکست‌های فارسی، آشنایی با پادکست‌های انگلیسی‌زبان می‌تواند برای دندان‌پزشکان ایران بسیار مفید باشد. پادکست‌های مطرح بین‌المللی غالباً توسط چهره‌های شناخته‌شده دندان‌پزشکی اداره می‌شوند و حاوی مباحث روز دنیا، نکات مدیریتی و تجربیات ارزشمند از نقاط مختلف جهان هستند. در ادامه به چند پادکست پرمخاطب انگلیسی در حوزه دندان‌پزشکی اشاره می‌کنیم و ویژگی‌های هر کدام را به طور مختصر توضیح می‌دهیم. این پادکست‌ها سال‌هاست که امتحان خود را پس داده‌اند و دنبال‌کنندگان زیادی در میان دندان‌پزشکان سراسر دنیا دارند.

پادکست دندانپزشکی The Dentalpreneur 

پادکست دندانپزشکی Dentalpreneur (ترکیبی از دو واژه Dental و Entrepreneur) یکی از مشهورترین پادکست‌های دندان‌پزشکی در جهان است که بر مباحث کارآفرینی و مدیریت مطب دندان‌پزشکی تمرکز دارد. میزبان این پادکست دکتر مارک کاستس (Mark Costes) دندان‌پزشک و کارآفرین موفق آمریکایی است. Dentalpreneur از اواسط دهه ۲۰۱۰ آغاز به کار کرد و در مدت کوتاهی به دلیل محتوای غنی و لحن انگیزشی خود محبوب شد. طبق گفته وبسایت رسمی این برنامه، دنتال‌پرونور ماهانه ده‌ها هزار شنونده دارد و یکی از پادکست‌های برتر دندان‌پزشکی آمریکا محسوب می‌شود.

در Dentalpreneur موضوعات متنوعی مطرح می‌شود؛ از راه‌اندازی و توسعه کسب‌وکار دندان‌پزشکی، مدیریت مالی مطب و بازاریابی خدمات دندان‌پزشکی گرفته تا مباحثی در زمینه رشد فردی و افزایش بهره‌وری شخصی. دکتر کاستس در هر قسمت با یکی از متخصصان یا کارآفرینان مطرح گفتگو می‌کند و تلاش می‌کند «بهترین درس‌ها و تجربیات» آن‌ها را در اختیار شنوندگان قرار دهد. جذابیت این پادکست در این است که مهمانان آن محدود به دندان‌پزشکان نیستند؛ به عنوان مثال کاستس با افراد موفق خارج از حوزه دندان‌پزشکی مانند فضانوردان، ورزشکاران برجسته و نویسندگان پرفروش نیز مصاحبه کرده و درس‌های مدیریتی و انگیزشی آنان را به حرفه دندان‌پزشکی مرتبط می‌کند. لحن گفتگوها صمیمی اما پربار است و شنوندگان احساس می‌کنند در یک سمینار جذاب کسب‌وکار شرکت کرده‌اند. اگر به دنبال این هستید که مطب خود را موفق‌تر و سودآورتر اداره کنید یا از تجربیات کارآفرینان درون و بیرون حرفه دندان‌پزشکی درس بگیرید، Dentalpreneur یک گزینه ایده‌آل است.

پادکست دندانپزشکی Dental Hacks 

پادکست دندانپزشکی Dental Hacks یک برنامه سرشناس دیگر است که شعار جالبی دارد: «رسانه‌ای ساخته‌شده توسط دندان‌پزشکان، برای دندان‌پزشکان» . این پادکست توسط دو دندان‌پزشک پرشور آمریکایی، دکتر آلن مید (Alan Mead) و دکتر جیسون لیپسکامب (Jason Lipscomb)، در اواسط دهه ۲۰۱۰ راه‌اندازی شد. Dental Hacks رویکردی همه‌جانبه به موضوعات دندان‌پزشکی دارد و از بحث درباره جدیدترین تکنیک‌های بالینی گرفته تا مسائل روز صنعت دندان‌پزشکی و حتی حواشی و طنزهای حرفه‌ای را پوشش می‌دهد. لحن گفتگوها در این برنامه کاملاً خودمانی و سرشار از حس طنز است و همین امر به جذابیت آن افزوده است.

یکی از نقاط قوت Dental Hacks تنوع بخش‌های آن است. به عنوان مثال، بخشی به نام Dental Hacks Shorts وجود داشت که اپیزودهای کوتاه‌تری را بین برنامه‌های اصلی منتشر می‌کرد، و بخشی دیگر به نام Clinical Hacks که به طور ویژه روی داستان‌ها و تکنیک‌های کلینیکی متمرکز بود. این ساختار چندبخشی باعث می‌شد که نیازهای مختلف مخاطبان برآورده شود؛ هم کسانی که به دنبال نکات علمی و تکنیکی هستند و هم آن‌هایی که از گفتگوهای خودمانی و تبادل تجربه لذت می‌برند. در طول سال‌ها، میزبانان Dental Hacks با ده‌ها مهمان از متخصصان برجسته گرفته تا دندان‌پزشکان عمومی گفت‌وگو کرده‌اند و طیف گسترده‌ای از موضوعات مطرح شده است. به طور کلی، Dental Hacks برای دندان‌پزشکانی مناسب است که می‌خواهند ضمن یادگیری، لحظات سرگرم‌کننده‌ای هم داشته باشند و با جامعه بین‌المللی دندان‌پزشکان در ارتباط باشند. (شایان ذکر است که این پادکست در سال‌های اخیر تغییر برند داده و اکنون با نام Very Dental Podcast به کار خود ادامه می‌دهد، اما بسیاری از اپیزودهای آرشیوی آن همچنان تحت عنوان Dental Hacks در دسترس هستند.)

پادکست دندانپزشکی The Thriving Dentist Show

پادکست دندانپزشکی The Thriving Dentist Show یکی از قدیمی‌ترین و پایدارترین پادکست‌های حوزه مدیریت و موفقیت در دندان‌پزشکی است. این برنامه توسط گری تکاکس (Gary Takacs)، مشاور با‌تجربه مدیریت مطب، از سال ۲۰۱۱ میلادی آغاز شد و تا کنون بیش از ۴۷۰ قسمت منتشر کرده است. گری تکاکس با شور و انرژی خاصی میزبان این پادکست است و هدف اصلی‌اش کمک به دندان‌پزشکان برای ایجاد یک practice (مطب) پررونق، سودآور و مستقل از نظر مالی است . Thriving Dentist Show به معنای واقعی کلمه یک گنجینه اطلاعات در زمینه اداره مطب موفق به شمار می‌رود و مهمانان برنامه از میان چهره‌های سرشناس صنعت دندان‌پزشکی انتخاب می‌شوند.

محتوای این پادکست عمدتاً بر استراتژی‌های رشد و توسعه مطب متمرکز است؛ موضوعاتی نظیر افزایش تعداد بیماران و نگه‌داشت آن‌ها، بهبود مدیریت هزینه‌ها و درآمد، ارتقای کیفیت خدمات، بازاریابی موثر، ایجاد تیم کاری کارآمد و رضایتمندی بیماران به تفصیل در گفتگوها مطرح می‌شوند. گری تکاکس در هر قسمت با یکی از کارشناسان (از دندان‌پزشکان موفق گرفته تا مدیران مطب، متخصصان بازاریابی، مشاوران مالی و حتی بهداشت‌کاران دهان و دندان) مصاحبه می‌کند و تلاش می‌کند نکات کلیدی برای پیشرفت پایدار یک مطب دندان‌پزشکی را استخراج کند . وجه تمایز Thriving Dentist Show در سبک اجرای آن است؛ تکاکس به شکل صمیمانه و داستان‌پردازانه گفت‌وگو را پیش می‌برد و با پرسش‌های عمیق، تجربیات میهمانان را موشکافی می‌کند. شنوندگان این پادکست احساس می‌کنند در یک کارگاه آموزشی زنده حضور دارند و روی «شانه‌های غول‌ها» ایستاده‌اند تا بهترین دیدگاه‌ها را دریافت کنند. اگر یک دندان‌پزشک به دنبال آن باشد که مطب خود را متحول کند و به مرحله جدیدی از موفقیت برساند، شنیدن این پادکست قطعا توصیه می‌شود.

جمع‌بندی پادکست دندانپزشکی

پادکست‌های دندانپزشکی – چه به زبان فارسی و چه انگلیسی – ابزارهایی ارزشمند برای یادگیری و به‌روز ماندن در این حرفه هستند. از مرور آخرین مقالات علمی گرفته تا نکات طلایی مدیریت مطب و حتی اشتراک تجربه‌های شکست و پیروزی در مسیر حرفه‌ای، همه را می‌توان در این پادکست‌ها یافت. مزیت پادکست در مقایسه با سایر رسانه‌ها این است که می‌توان آن را در حین انجام کارهای روزمره، رانندگی، یا استراحت گوش داد و از زمان‌های مرده بهترین استفاده را کرد. برای یک دندان‌پزشک پرمشغله، این یعنی امکان یادگیری مستمر بدون نیاز به حضور در کلاس یا صرف زمان اضافه.

در نهایت، پیشنهاد می‌شود دندان‌پزشکان و دانشجویان علاقه‌مند، بسته به نیاز و علاقه خود، یکی دو مورد از پادکست‌های معرفی‌شده را دنبال کنند. مثلاً اگر به مباحث بالینی و علمی علاقه دارید، پادکست‌های فارسی مانند لیدوپاد یا دنت‌کست گزینه‌های عالی هستند. اگر به دنبال درس‌های کسب‌وکاری و مدیریتی هستید، رادیو دندان‌پزشکی (به زبان فارسی) یا پادکست‌های انگلیسی مانند Dentalpreneur و Thriving Dentist برای شما مناسب‌تر خواهند بود. با گوش‌دادن منظم به این برنامه‌ها، می‌توانید همگام با تازه‌های دندان‌پزشکی پیش بروید و در عین حال از تجربیات ارزشمند همکاران خود در سراسر دنیا بهره‌مند شوید. به یاد داشته باشید که دانش و مهارت، سرمایه‌های اصلی یک دندان‌پزشک موفق‌اند و پادکست دندانپزشکی یکی از راه‌های مدرن و کم‌هزینه برای ارتقای این سرمایه‌ها در مسیر حرفه‌ای شماست.